Henryk Dobrzański

Jak Hubal budował konspirację

Dalsze losy OBK

Jeszcze w połowie października, a więc przed rozkazem powołującym OBK, Hubal wysłał por. Karpińskiego do Kielc, by tam zajął się utworzeniem siatki wywiadowczej i nawiązaniem kontaktów z innymi organizacjami podziemnymi. „Korab” spotkał się wówczas m.in. z Władysławem Pietrzykowskim, który razem z kolegami samorzutnie zawiązał konspiracyjną piątkę, zajmującą się m.in. zbieraniem wiadomości o jednostkach wojskowych i organach niemieckiej administracji. Porucznik Karpiński zlecił Pietrzykowskiemu kontynuowanie dotychczasowych działań przy zachowaniu daleko posuniętej ostrożności. Łącznikiem został ogniomistrz rez. Marian Kosierkiewicz, a punktem kontaktowym jego mieszkanie na rogu ul. Bandurskiego i Wesołej. „Korab” bywał tam wielokrotnie, podobnie jak łączniczka oddziału, Marianna Cel („Teresa”). W połowie listopada pozyskano dla OBK Stanisława Stachurskiego, byłego pracownika PKP, który odtąd dostarczał wielu cennych informacji. Jednym z zadań por. Karpińskiego w czasie pobytu w Kielcach było również nawiązanie kontaktu z miejscową Służbą Zwycięstwu Polski.

W pierwszej połowie listopada do Kielc udał się sam major Hubal, by tam porozmawiać z p. o. komendanta okręgu SZP ppłk. Franciszkiem Faixem. Ten ostatni zaproponował podporządkowanie oddziału reprezentowanej przez siebie organizacji, czego z kolei chciał uniknąć Dobrzański. Traktował on swój oddział jako kontynuację regularnych jednostek wojska polskiego, co zresztą podkreślało używane w dokumentach nazewnictwo. Dlatego też wolał uniknąć związania go z jakąkolwiek organizacją. Ostatecznie oficerowie nie doszli do porozumienia i pod koniec miesiąca major Hubal udał się do Warszawy na spotkanie z komendantem głównym SZP, gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim (ps. „Torwid”). Doszło do niego 18 grudnia 1939 r. Generał zaaprobował istnienie oddziału, a Dobrzańskiemu zaproponował początkowo funkcję komendanta kieleckiego okręgu SZP. Major odmówił jednak, nie chcąc rozstawać się z oddziałem. Przyjął jednak stanowisko zastępcy dowódcy okręgu.

W drodze powrotnej Hubal zatrzymał się w Kielcach, gdzie przekazał miejscowej SZP placówki OBK oraz kontakty do osób nimi dowodzących. Od tego czasu dla swojej organizacji zaczął używać nazwy „Organizacja WP”.  Rozsiane w terenie komórki Okręgu zmianę tę odczuły dopiero w styczniu, kiedy jej członków wezwano do złożenia nowej przysięgi. Poprzednia przestała obowiązywać, podobnie jak rozkazy majora Dobrzańskiego. Kontakty mogły mieć charakter wyłącznie towarzyski.

Stworzenie własnej organizacji wojskowo-konspiracyjnej jest tym, co wyróżnia Hubala spośród innych dowódców partyzanckich. Przystąpił do tego bardzo wcześnie, już w październiku 1939 roku. W ciągu kilkunastu kolejnych dni światło dzienne ujrzały rozkazy precyzyjnie określające sposób werbunku, zadania poszczególnych komórek czy plan szkoleniowy, a skala całego zamierzenia do dziś może budzić podziw. Mając przy sobie niewielki oddział kawalerzystów, Dobrzański unikał konfrontacji ze znacznie silniejszym przeciwnikiem. Zamiast tego skupił się na przygotowaniach do wystąpienia na wiosnę, kiedy nastąpić miała spodziewana ofensywa aliancka, przez co w pewnym sensie można go uznać za „partyzanta z wizją”.

Ewa Pawlus – autorka bloga o Hubalu – tropem-hubala.blogspot.com

Artykuł pierwotnie opublikowany na portalu 2 sierpnia 2018 roku

Bibliografia:

Archiwalia:

Archiwum Muzeum Wojska w Białymstoku, Relacja Józefa Wyrwy, sygn. III/2/16.

Archiwum Muzeum Wojska w Białymstoku, Oddział mjr. H. Dobrzańskiego „Hubala”. Okręg Bojowy Kielce, sygn. III/1/5.

Lewandowski J., Wspomnienia, Archiwum Janusza Smolki, kopia w zbiorach Jacka Lombarskiego.

Sekulak J., Wystąpienie w czasie sympozjum „Ocalić od zapomnienia” z dn. 25.04.1987, Archiwum Janusza Smolki, kopia w zbiorach Jacka Lombarskiego.

Opracowania i druki zwarte:

Dołęga – Ossowski H., W oddziale majora Hubala, „Więź”, nr 2, 1974, s. 107-120.

Kosztyła Z., Oddział Wydzielony Wojska Polskiego majora „Hubala”, Warszawa 1987.

Lombarski J., Major Hubal. Legendy i mity,  Końskie 2011.

Wyrwa T., W cieniu legendy majora Hubala, Londyn 1974.

Zaborowski J., Oddział majora Hubala i jego tomaszowscy żołnierze, Tomaszów Mazowiecki 2009.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*