Ofiary dwóch totalitaryzmów | Recenzja

J. Kurczab, Ofiary dwóch totalitaryzmów. Losy rodzin katyńskich pod okupacją sowiecką i niemiecką

Śmierć boli nie tych, którzy odchodzą, Lecz tych, co wśród żywych pozostają

Zbrodnia katyńska! O niej słyszał każdy. I wielu roztrząsa to wydarzenie. Jednak niewielu zastanawia się nad losami, tych którzy pozostali, przeżyli. Rodzin wszystkich tych oficerów i żołnierzy. A oni żyli nadal i zmagali się z trudami obu okupacji. I choć niewielu słyszało o ich losach teraz jest okazji. I właśnie po to jest ta monografia.

Monografia „Ofiary dwóch totalitaryzmów”, wydana nakładem Instytutu Pileckiego choć jest pozycją niebywale naukową to jednak szalenie ciekawą. Przynajmniej dla mnie i zapewnie też taka okaże się dla wszystkich zainteresowanych historią II wojny światowej. Pozycja wydana w bardzo szacie graficznej i formie, która bardzo mocno przemawiają na jej korzyść, zawiera interesujący materiał, omawiający rzadko spotykany temat na podstawie tak solidnej bazy źródłowej, iż sam ten fakt obliguje czytelnika do uważnej lektury.

Po co jest ta książka? Najlepiej wyjaśnia to sama autorka, która napisała, iż „stanowi ona próbę przeanalizowania losów rodzin ofiar (…) na znacznie większej próbie niż czyniono to w dotychczasowych opracowaniach, a także bez powielania (…) stereotypów czy założeń”. Bo mikrohistoria jest optymalną metodą badania i analizowania totalitaryzmów. I jest to rzeczywiście oddolne ujęcie wielkiej historii. I taką książkę – choć trudną w odbiorze – chce się czytać.

Pierwszym co przykuwa uwagę czytelnika podczas lektury jest wspomniana już baza źródłowa. Bardzo bogata i ukazująca często niespotykane dotąd archiwalia. Objawia się to ogromną ilością przypisów i bardzo bogatą w cytaty narracją. Niestety w tej narracji spotkać można też największą wadę książki. Autorka bowiem permanentnie demonizuję komunistów, co nieraz męczy i daje momentami wrażenie lekko politycznego charakteru. Należy jednak oddać Kurczab sprawiedliwość, bo choć kiedy tylko się da obwinia komunistów za zło lat czterdziestych, jednak obala wszelkie mity, kłamstwa i plotki, które narosły wokół ich działalności. Między innymi wytacza walkę mitycznej współpracy NKWD z SS w celu wynarodowienia Polaków i likwidacji inteligencji polskiej. Jednak „Ofiary dwóch totalitaryzmów” rozbudowuje odpowiedź na pytanie czy Katyń był koordynowany przez obu okupantów. Ogromny + za poruszenie tego aspektu.

W generalnym ujęciu najnowsza pozycja Instytutu Pileckiego jest naprawdę bardzo dobra i warta przeczytania. Choć może męczyć swą  formą i akademickim stylem, naprawdę warto. Zachęcić może też naprawdę bardzo ładnie graficzne opracowanie tekstu.

Wydawnictwo: Instytut Pileckiego

Ocena recenzenta: 5/6

Dawid Siuta

Leave a Comment

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

*